Smak rewolucji

Wła­śnie dokoń­czy­łem czy­ta­nie książ­ki, na któ­rą cze­ka­łem przez ostat­nią deka­dę. Wyda­na w 1928 roku w Niem­czech, w koń­cu docze­ka­ła się pol­skiej edy­cji — Jan Tschi­chold, «Nowa typo­gra­fia. Pod­ręcz­nik dla two­rzą­cych w duchu współ­cze­sno­ści», Rec­to Ver­so 2011 — Mar­ty­nie, bar­dzo ci za nią dziękuję. 

Isto­tą Nowej Typo­gra­fii jest kla­row­ność. Sytu­uje ją to w świa­do­mej opo­zy­cji do daw­nej typo­gra­fii, któ­rej celem było „pięk­no” i któ­rej kla­row­ność nie osią­ga wyma­ga­ne­go dziś maksimum. 

Nie ma żad­nej prze­sa­dy w tytu­le, mimo że napi­sa­no ją ponad osiem­dzie­siąt lat temu. Tschi­chold poda­je treść nowo­cze­sną i nową. Tak, nową. Wie­lu współ­cze­snych dizaj­ne­rów nie pro­jek­tu­je w duchu współ­cze­sno­ści, ponie­waż go nie rozu­mie i nie ma o nim zie­lo­ne­go poję­cia. Dla­te­go, myślę, war­to czę­sto czy­tać tę książ­kę. Oczy­wi­ście, część roz­wa­żań auto­ra już się zdez­ak­tu­ali­zo­wa­ła — pro­blem wybo­ru pomię­dzy kli­szą siat­ko­wą, a kre­sko­wą dziś nie ist­nie­je, podob­nie jak nie trze­ba niko­go prze­ko­ny­wać do skła­da­nia anty­kwą zamiast frak­tu­rą, ale kto potra­fi wyka­zać wyż­szość ukła­du asy­me­trycz­ne­go nad osio­wym i wła­ści­wie go zasto­so­wać? Tego wła­śnie uczy nas Tschi­chold w «Nowej typo­gra­fii». A wła­ści­wie nie. Uczy nas myśle­nia, pro­jek­to­wej logi­ki. Pro­wa­dzi czy­tel­ni­ka za rękę, tłu­ma­czy potrze­bę stan­da­ry­za­cji, oma­wia zagad­nie­nia, poka­zu­je przykłady. 

Czyż typo­gra­fia nie jest sztu­ką użyt­ko­wą? — już sły­szę chó­ral­ne «tak!», ale przy­ję­cie tego zało­że­nia pocią­ga za sobą koniecz­ność pro­jek­to­wa­nia pod­po­rząd­ko­wa­ne­go odbior­com, z cze­go nie zawsze chce­my sobie zdać spra­wę. To pomoc dla każ­de­go, kto chciał­by wyzwo­lić się z pie­czo­ło­wi­cie dotych­czas pie­lę­gno­wa­ne­go przez sie­bie kurio­zal­ne­go sty­lu. Kto nie czy­tał Tschi­chol­da, jest zaco­fa­ny — ta książ­ka ma smak rewolucji.

Tschi­chold Jan: «Nowa typo­gra­fia. Pod­ręcz­nik dla two­rzą­cych w duchu współ­cze­sno­ści», Rec­to Ver­so 2011, Łódź
Opra­co­wa­nie gra­ficz­ne Jan Tschichold
Tłu­ma­cze­nie Eli­za Borg
Redak­cja Wero­ni­ka Spoden­kie­wicz i Mar­tyn Kramek
For­mat blo­ku A5, 240 stronic
Opra­wa twar­da w płót­no, obwo­lu­ta PVC
ISBN 978‑83‑930270‑7‑1