Ten zestaw pism drukarskich składa się z krojów, które chyba jeszcze mieszczą się w liczbie 2000 fontów. W przeważającej większości są darmowe. Nadadzą się do wszelkich zastosowań: do druku, ekranu i innych. Mowa o grupie SON.
Wszystkie należą do zaledwie trzech rodzin, pomiędzy którymi zachodzą interesujące związki na wzór pokrewieństwa i koligacji. W co najmniej jednej z nich można spodziewać się nowych członków. Te cechy sprawiają, że zestawione razem stanowią potęgę wśród dostępnych narzędzi typograficznych — source, open, noto.
Więcej o powstaniu rodziny krojów noto
Mniej więcej przy wejściu w drugą dekadę dwa znane przedsiębiorstwa zainicjowały prace nad swoimi nowymi projektami zbawienia świata. Miało się to stać za pośrednictwem pisma. Wkrótce okazało się, że sami nie podołają. Do jednego z ich dołączył równie znany partner, a do wszystkich rzesze profesjonalistów i wolontariuszy.
Jeszcze później wszystkie trzy korporacje — Monotype, Adobe, Google — zacieśniły swoją magiczną współpracę, wyczarowując bajeczny świat krojów obsługujących każdy język i nadających się do wszystkich zastosowań. Nawet jeśli dziś ktoś słusznie krzyknie z sali — Nieprawda! — za kilka lat jego zastrzeżenie zostanie obalone.
Adobe wystartowało projektem kroju source sans pro. Wkrótce stał się on podstawą współpracy z Google przy kolejnym — source han sans, który miał zawierać wszystkie glify dalekowschodniego pisma han — ujednolicone i zamknięte w jednej rodzinie. Na szczęście porzucono to założenie i obecnie kroje z pismem han są dostępne we wszystkich głównych wersjach językowych osobno — chiński tradycyjny, uproszczony, chiński hongkoński, japoński, koreański…
Poprzez nie do rodziny weszły łacińskie litery source sans pro i stały się żywotną alternatywą dla liter open sans.
Nie należę do miłośników kroju open sans ze względu na niedoskonałości w polskich znakach diakrytycznych — ogonki nie są płynnie wyprowadzone z podstawy, a kreseczka w „ł” wisi zbyt nisko. Mimo, że jest znacznie krótsza od odpowiednika Adobe, robi wrażenie topornej, zbyt dużej, niepasującej.
Nieodpowiednie są też kreseczki nad literami — uciekają za bardzo w lewo, a w grubszych odmianach przybierają zbyt spłaszczoną formę (kojarzą się z fryzurą Rutkowskiego).
Jednym z bardziej drażliwych drobiazgów w open sans jest także zachowanie się lewego cudzysłowu francuskiego w kerningu metrycznym — stoi za daleko.
Jeżeli więc chcemy uzyskać spójny skład w różnych skryptach (systemach pisma), a przy tym zawierający lepsze polskie diakrytyki, należy łączyć rodziny noto z rodzinami source na jeden z dwóch sposobów:
1. Znaki source składać w stopniu większym o 11,6 do 12% w stosunku do noto.
2. Znaki noto składać w stopniu 89,5 do 90% wielkości source.
Zastrzegam, że dotyczy to większości krojów. Znajdą się takie, które należy dostosować inaczej.
Noto umożliwia jednolity skład wielojęzyczny. Równie dobrze sprawdzi się np. w publikacjach naukowych czy brandingu, często jest dołączany do sytemów operacyjnych.
Podstawowe rodziny zawierają łacinkę, grekę i cyrylicę. Obsługa innych skryptów zasadniczo jest dostarczana w odrębnych fontach. Obsługują języki i pisma z każdego kontynentu — alfabetyczne, ideograficzne, martwe, eksperymentalne itd.
Występują w nich powiązania projektowe z bardzo szeroką gamą innych rodzin. To jednak sprawa tak rozległa, że warta badań naukowych, albo przynajmniej pracy magisterskiej. Dla praktyków istotna jest dostępność i łatwość użycia połączona z jakością. Warto z nich korzystać.
Polskie diakrytyki w open sans i source sans pro
Różne skrypty i odmiany w noto
Różnice w glifie „a” między krojami source sans pro, open sans, noto sans, noto sans hong kong. Podstawowe kroje noto sans zawierają skrypt łaciński przeniesiony z open sans, jednak dalekowschodnie zaczęrpnęły litery łacińskie z source sans pro, nieco je tylko powiększając. Podobnie jest z innymi rodzinami dla języków niełacińskich — niektóre nie posiadają liter łacińskich w ogóle, niektóre przeniesione z open sans, a niektóre z source sans pro. Wśród nich część obsługuje polskie znaki diakrytyczne za pomocą funkcji opentype, część zawiera pełne glify z polskimi diakrytykami, a część ich w ogóle nie obsługuje.
Prównanie krojów: 1. source sans pro. 2. open sans. 3. noto.
Odmiany kroju source sans pro w kerningu optycznym.
Odmiany kroju open sans w kerningu optycznym.
Odmiany kroju noto sans w kerningu optycznym.
Paul D. Hunt, Adobe, 2012
rodzina source sans pro
obsługiwane skrypty cyrylica, greka, łaciński
szczególne cechy kroje akcydensowe, dziełowe, bardzo dobre polskie diakrytyki
odmiany black, black italic, bold, bold italic, extra light, extra light italic, italic, light, light italic, regular, semibold, semibold italic
dostępne formaty ttf
liczba fontów w pakiecie 12
licencja SIL Open Font License
Frank Grießhammer, Adobe, 2014
rodzina source serif pro
obsługiwane skrypty cyrylica, greka, łaciński
szczególne cechy kroje akcydensowe, dziełowe, bardzo dobre polskie diakrytyki
odmiany black, black italic, bold, bold italic, extra light, extra light italic, italic, light, light italic, regular, semibold, semibold italic
dostępne formaty ttf
liczba fontów w pakiecie 12
licencja SIL Open Font License
pokrewne rodziny source code pro, source sans 3, source serif 4
Steve Matteson, Monotype/Google, 2011, 2021
rodzina open sans
obsługiwane skrypty cyrylica, greka, (hebrajski), łaciński. Uwaga — krój obsługuje hebrajski w zdalnej usłudze Google Fonts (przez CSS), ale w wersji do pobrania (3.000) brak znaków hebrajskch.
szczególne cechy kroje uniwersalne, duże oczko, wystarczające polskie diakrytyki
style normalny, wąski (medium condensed), bardzo wąski (condensed)
odmiany bold, bold italic, extra bold, extra bold italic, italic, light, light italic, medium, medium italic, regular, semibold, semibold italic
odmiany zmienne wg dwóch osi (waga, szerokość), osobno proste i pochylone — dwa fonty
dostępne formaty ttf
liczba fontów w pakiecie 36 + 2
licencja SIL Open Font License
Steve Matteson, Matteson Typographics, 2016
rodzina open serif
obsługiwane skrypty cyrylica, greka, łaciński
szczególne cechy kroje akcydensowe, dziełowe, ozdobne, duże oczko, wystarczające polskie diakrytyki, zawiera style: normalny, dziełowy i ozdobny
odmiany black, black italic, bold, bold italic, book, book italic, inline, italic, light, light italic, open, regular, semibold, semibold italic
dostępne formaty otf
liczba fontów w pakiecie 14. Uwaga. Serwis Myfonts omyłkowo wykazuje podwojoną liczbę.
licencja Monotype Imaging Inc.
pokrewne rodziny open sans soft
Steve Matteson, Monotype/Google, 2012
rodzina noto sans
obsługiwane skrypty cyrylica, devanagari, greka, łaciński
szczególne cechy kroje akcydensowe, dziełowe, duże oczko, wystarczające polskie diakrytyki
odmiany black, black italic, bold, bold italic, extra bold, extra bold italic, extra light, extra light italic, italic, light, light italic, medium, medium italic, regular, semibold, semibold italic, thin, thin italic
dostępne formaty ttf
liczba fontów w pakiecie 18
licencja SIL Open Font License
wszystkie rodziny noto Google Fonts, GitHub